Secretariaat Schadecommissie die onderzoekt of schade aan gebouwen veroorzaakt is door peilverlagingen

In opdracht van Wetterskip Fryslan, in 2004-2009.

Robbert de Vries was van 2003 tot 2009 secretaris van de Schadecommissie die eerst het toenmalig Wetterskip Boarn en Klif en nu Wetterskip Fryslân adviseert bij schade aan gebouwen. De Schadecommissie onderzoekt onafhankelijk of er een oorzakelijk verband is tussen handelingen van het waterschap (met name peilverlagingen) en schade aan gebouwen (scheuren in muren en verzakkingen). In de genoemde periode zijn meer dan 50 adviezen uitgebracht. Het merendeel van de schades was veroorzaakt door houtrot ten gevolge van droogstand van houten funderingen bij gebouwen in veengebieden. Een ander deel betrof verzakkingen bij ‘op staal’ gefundeerde panden. Voor beide typen fundering is een schademodel ontwikkeld. Bovendien is per schadegeval het verloop van de grondwaterstand gereconstrueerd. Wanneer de grondwaterstand beneden houten funderingsdelen zakt, kunnen die gaan rotten. In de praktijk onderzoekt de Schadecommissie of de grondwaterstand, sinds de bouw van het pand, sneller gedaald is dan een voor die plaats geldende autonome trend. De trend is een gevolg van ontwatering van het veen om de grond bruikbaar en bewoonbaar te maken. Om te voorkomen dat veengrond door maaivelddaling opnieuw verandert in een moeras, moet de grondwaterstand periodiek verlaagd worden. Daar zorgt het waterschap voor door het waterpeil in de sloten geleidelijk aan te passen. Soms wordt het waterpeil meer dan autonoom verlaagd, bij voorbeeld ten behoeve van de landbouw. Dat kan gevolgen hebben voor gebouwen op afstand. Ook andere factoren kunnen leiden tot het dalen van de grondwaterstand. Zo heeft in het gebied van Echten en Oosterzee de invloed meegespeeld van het droogvallen van de Noordoostpolder rond 1942. Wanneer een oorzakelijk verband aangetoond is tussen schade en een handeling van het waterschap, dan adviseert de Schadecommissie over de hoogte van de nadeelcompensatie. Adviezen worden tegelijkertijd uitgebracht aan het bestuur van het waterschap en aan de gebouweigenaar. In het merendeel van de gevallen heeft het bestuur besloten zoals geadviseerd door de Schadecommissie. Zes besluiten zijn voorgelegd aan de bestuursrechter en twee zijn doorgegaan naar de Raad van State. In alle gevallen hebben deze besluiten de rechterlijke toets doorstaan.